ANİ

ANİ, BİNBİR KİLİSELİ ŞEHİR, KIRK KAPILI ŞEHİR

Ortaçağ'ın  en büyük ticaret merkezi, Krallar Diyarı  Ani'nin o zamanki nüfusu 100.000. Kars'ın doğusunda,45 dk. uzaklıktaki bu Antik şehre Karslılar Anı diyorlarmış. Ermenistan sınırımız Arpaçay'ın hemen yanında beş kilometrekare alana yerleşik bu koca şehir hayran bırakıyor kendisine
Ani giriş: 8 TL. Öğrenci:indirimli , Müzekart geçerli,65 yaş üstü  ücretsiz.
Surların uzantısı 4.500 metre,yüksekliği 8 metre kadar. Surların arkasındaki iki tarafa açılan yol gelenleri şaşırtmak içinmiş.

Kabartmaları sökülmüş  giriş...

Orta Kapı (Aslanlı Kapı) şehrin yedi girişinden birisi.

 Gamalı haç'a benzeyenbu işaret Yaşam Döngüsü işaretiymiş.

 Karlar altında ANİ...Kayalıklar üzerine kurulan kentin en yüksek kesiminde ilk yerleşenler Urartular.

Zorlu yürüyüşte yol arkadaşlarım...

 Resimli Kilise; kot sistemine göre yapılmış, özgün halini koruyor, yan duvarın üzerinde güneş saati var.

Resimli Kilise'nin alt tarafında, bir çok odadan oluşan devasa bir yeraltı şehri hem saklanma hem kiler olarak kullanılmış..

 Fethiye (katedral camisi); 1064 yılında, Anadolu topraklarında ilk cuma namazını kılındığı yer olarak biliniyor (sadece beyaz badanayla örtülmüş).Kral, rahip ve halkın kullandığı üç kapısı var. Tam karşısında, uzaklarda manastır görünüyor.

Manuçehr Camisi ve Türbesi; MS 1072 Anadolu'da ilk cami, 99 basamaklı minaresi gözcü kulesi olarak kullanılmış.

Caminin içinde, girişin hemen solunda havuz gibi görünen yerin duvarında bir kapı göreceksiniz ki arkasındaki merdivenler Arpaçay'a iniyormuş.

Sekizgen minarenin üzerindeki tek yazı bir taraftan bakıldığında Allah diğer taraftan bakıldığında Bismillah olarak okunuyormuş.

Türkiye-Ermenistan sınırı Arpaçay üzerindeki İpek Yolu Köprü'sünün 10. y.yıldan kaldığı düşünülmekte.Kemeri yıkılmış,her iki tarafta ayaklar durmakta.
Yıkılmış minare,çarşı,atölye ve işlikler...Ve bir tandır? Bu bilgi İsmail Bey'den. Sarıkamış'ta taksi ihtiyacınız olursa,çevre gezileri için (0535 440 8612).

Daha anlatacak çok şeyi vardır Ani'nin.Önceleri ödeneksizlik yüzünden yılda sadece bir ay yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılabilenler korumaya alınmış.Önce istilalar sonra da yaşanan deprem(1950) yüzünden temizlenmesi zaman alacak belli ama 2016 yılında Unesco Dünya Mirasları listesine alınması iyi haber.
İki buçuk saat sürdü karlar altındaki Ani'yi gezmemiz,tam gezi yedi saat sürüyormuş. Kapıdan çıktığınızda arkanızda binlerce yıllık bir yaşamın izleri.Hadi bir elimi yüzümü yıkayıp,bir sıcak çay içeyim diyorsunuz.  DEMEYİN çünkü bu uzun yürüyüşten sonra en gerekli ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz yer yirmi,yirmibeş dakika uzaklıktaki benzinlik. Bu ANİ için önemli ve acil olan bir konu.

Bu yıl da bu konuda bir gelişme olmamış görünürde. Kızım, taksici dostumuz İsmail, eşi ve ben bu muhteşem şehri gezeceğiz, eksik bilgileri tamamlayıp belki de bir öncekinde görmediklerimizi göreceğiz.  Gördük de...
Abughamrents-Aziz Gregory-Poladoğlu Kilisesi; Antik Kentin kuzeybatısında, Alaçay'a bakan tarafta, girişteki üst yazıda anlatıldığına göre: Prens Pahlavuni, 1040 yılında babası ve kardeşleri için iki oda içeren bir aile mezarlığı inşa ettirmiş. Kendisi de 1047 yılında savaşta öldüğünden onun da mezarının burada olabileceği düşünülüyormuş. Doğu-batı ekseni tersine güney girişli, konik çatılı, 12 pencereli bu küçük kilisenin yine güney yönünde bir güneş saati var.

 Kilisenin ön tarafından aşağılara ve karşıya bakınca görülen kaya oyuklarının Ani'den önce varolduğu, Ani zamanında mezar ve kilise olarak kullanıldığı, 20. yüzyılın başlarında  içlerinde yaşam sürdürüldüğü bilgiler arasında.

Kral Gagik kilisesi:  990-1020 yılları arasında hüküm süren Kral Gagik tarafından''Binyıl'' kilisesi olarak bazı kaynaklara göre 1001-1005, bazılarına göre ise 990-1000 yılları arasında yaptırılmış. Şu an sadece temelleri ve birkaç sütunu ayakta, tarzı değişik bir kilise.

Bir kere daha yalnızlığına bırakıp ayrılıyoruz karlar altında.Bu hüzünlü beyaz kenti.
Yine gelir miyim?  Tabii ki, çiçekler açtığında bakalım kimlerle...